|
Gordiaanse worm
Overhand knot door Shinkichi Tajiri, 1996 Betekenis Tajiri heeft veel kunstwerken in knoopvorm gemaakt, het werd in de jaren negentig zijn handelsmerk genoemd. De beeldhouwer: "Ik wil dat mensen zelf betekenis kunnen geven aan mijn kunstwerken”. Gordiaanse worm Er bestaat een groep wormen met de naam ‘paardehaarwormen’, een bekende vertegenwoordiger is de gordiaanse worm. Ook in het Engels zijn de namen horsehair worms en gordian worm. De gordiaanse worm (Paragordius tricuspidatus) dankt zijn naam aan de onontwarbare kluwen of knoop die volwassen dieren in het water met elkaar vormen bij een massaparing. Tajiri lijkt een enkel exemplaar uitgebeeld te hebben, de gordiaanse knoop is vanwege de individuele worm gereduceerd tot een enkele knoop. Maar het is de vraag of Tajiri in de negentiger jaren, toen het internet nog in de kinderschoenen stond, van het bestaan van de worm wist.
Knopendorp In 1962 vestigde Tajiri zich met zijn gezin op kasteel Scheres te Baarlo (Noord Limburg), hij zou er de rest van zijn leven blijven wonen. Tot 1989 was hij vaak afwezig vanwege een docentschap in Berlijn, maar na zijn pensionering trok hij de band met zijn woonplaats aan. In 1991 werd de knoop-sculptuur Connection of Verbinding bij de entree van het dorp geplaatst, zes andere knopen volgden en Baarlo kreeg daarmee naast een ‘Knopen-wandelroute’ de bijnaam ‘Knopendorp’. Tajiri stuurde geen nota. Met de beeldhouwer werd afgesproken dat zijn ontwerpen dubbel uitgevoerd zouden worden op rekening van de gemeente en sponsors, Tajiri ontving het tweede exemplaar. Dat betekent dat elke knoop in Baarlo een evenknie heeft in de collectie van de kunstenaar.
Alle Baarlo-knopen, behalve de eerste knoop ‘Verbinding’, zijn vervaardigd uit platte ‘linten’ gietijzer. Shinkichi Tajiri (1923-2009) Tajiri is in Amerika geboren uit Japanse ouders. Tijdens de
Tweede Wereldoorlog werden Japanners beschouwd als staatsvijanden en
opgesloten in concentratiekampen, ook Tajiri en zijn familie. Om te
ontsnappen aan het kamp meldde hij zich aan bij het leger en vocht mee in
Italië. Na de oorlog studeerde Tajiri aan het Art Institute in Chicago, maar
vertrok in 1948 naar Parijs uit protest tegen de behandeling die de Japanners
in de oorlog hadden ondergaan. In Frankrijk schoolde hij zich verder bij Zadkine en Léger en vestigde zich in 1956 in Nederland. Met Wessel Couzijn, Hans Verhulst, Ben Guntenaar en Carel Kneulman richtte hij in 1959 de ‘Groep A’dam’ op, het werk van de groep werd gekarakteriseerd als ‘de Cobra van de Nederlandse beeldhouwkunst’. In het begin van zijn loopbaan maakte hij grillige objecten van schroot. Uit geldnood ging hij op zoek naar goedkope materialen en bij een schroothandelaar construeerde hij ‘junksculpturen’. Wegens plaatsgebrek moest hij deze beelden vaak weer op de schroothoop achterlaten. Later experimenteerde hij met uiteenlopende materialen. In 1967 maakte hij zijn eerste knoopsculptuur als reactie op de negatieve ontvangst van een serie machine-achtige beelden. Tajiri over die beelden: “Het was mijn reactie op de Amerikaanse oorlogsindustrie, die zoveel mogelijk mensen wilde doden voor zo weinig mogelijk geld.”
Markt, Baarlo Foto’s: 30 april
2013
Startpagina Buitenbeeldinbeeld Startpagina Knopendorp Baarlo met beelden van Shinkichi Tajiri |
