Ceci n’est pas un Duchamp

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Fountain door Marcel Duchamp, 1917

 

 

 

                      Tentoonstelling: From Death to Death and Other Small Tales: Masterpieces from the Scottish National

                      Gallery of Modern Art and the D Daskalopoulos Collection; 2013

 

 

Het beroemde urinoir dat Duchamp in 1917 op zijn kant legde, tekende met ‘R. Mutt’, en tot kunst verklaarde, ging verloren.

 

In 1964 maakte de kunstenaar acht vervangers van dit werk ‘Fountain’ (in totaal bestaan er 17 kopiën). Zeven kwamen terecht in museale collecties, deze -nr 5- maakt deel uit van de privé-collectie van Dimitris Daskalopoulos. Hij betaalde in 1999 1.1 miljoen Engelse ponden voor de replica. In 2013 werd het object tentoongesteld in Edinburgh.

 

Fountain is in 2004 verkozen tot het meest invloedrijke kunstwerk van de 20e eeuw. De readymade riep kunst-filosofische vragen op over aard en functie van kunst.

 

    

Duchamp zou over deze readymade gezegd hebben: “Ik gooide [..] het urinoir in hun gezicht [van het publiek] om ze uit te dagen, en nu bewonderen ze het vanwege zijn esthetische schoonheid.” Hij wijdde zijn latere leven aan het schaakspel.

 

 

 

De leugen van Duchamp

 

Juni 2018 komt er een opmerkelijk artikel naar buiten in het kunstmagazine ‘See all this’ met de titel ‘Het urinoir is niet van Duchamp’. De Nederlandse journalist Theo Paijmans beschrijft wat een aantal onderzoekers allang schijnt te weten: Duchamp heeft zich ‘Fountain’ toegeëigend, de maakster was de Duitse Elsa von Freytag-Loringhoven (1874-1927). De NRC van 14 juni 2018 wijdde een artikel aan het artikel.

 

 

 

Een belangrijk feit  waar dat uit blijkt:

Duchamp schreef in 1917 zijn zuster een brief met de zin „Een van mijn vriendinnen heeft onder een mannelijk pseudoniem, Richard Mutt, een porseleinen urinoir als sculptuur ingezonden.” 

 

Duchamp zou het urinoir bij een bepaalde groothandel in sanitair hebben gekocht, alleen had die groothandel dit model niet in de collectie. En het adres waar Duchamp het ding zou hebben gekocht was een showroom, daar werd niet verkocht.

 

Verdere naspeuringen en feiten wezen naar Elsa von Freytag-Loringhoven als de maakster. Duchamp is na haar dood opgetreden als curator van haar nalatenschap.

 

R.Mutt was waarschijnlijk een woordgrapje van Elsa. R.Mutt kan staan voor ArMutt ofwel (intellectuele) armoede, het zou ook UrMutter ofwel oermoeder kunnen zijn. Het favoriete scheldwoord van Elsa was ‘Shitmutt’.

 

Veel meer feiten en omstandigheden worden aangedragen, het heeft er alles van weg dat Duchamp gepronkt heeft met andermans veren.

 

Foto links: Wikipedia

 

 

 

 

In 1923-24, in een periode dat ze zich verlaten voelde, schilderde Elsa het werk rechts: ‘Forgotten Like This Parapluie Am I By You – Faithless Bernice!’ Het laat een overstromend urinoir zien met een pijp van Duchamp op de rand. Het schilderij werd altijd gezien als een simpele verwijzing naar Duchamp, maar dat kan in dit licht nu anders geďnterpreteerd worden.

 

 

[NB: Het verhaal is ook beschreven in het artikel ‘Did Marcel Duchamp steal Elsa’s urinal?’ door Spalding en Glyn Thompson, november 2014 en in het boek 'Stranger Than We Can Imagine: Making Sense of the Twentieth Century' by John Higgs, uitgever Weidenfeld & Nicolson, 2015]

 

 

 

 

 

 

 

 

Marcel Duchamp (1887-1968)

 

Wikipedia

 

 

 

 

Scottish National Gallery of Modern Art, Edinburgh  Schotland / Engeland

 

Foto’s: mei 2013

 

 

 

 

Startpagina BuitenbeeldinBeeld

 

 

Startpagina Beelden in Engelse Musea