Witte zwanen, platte zwanen

 

 

 

 

 

 

 

 

De zwanen van Brugge Belvédère door Roger Raveel, 1971 / 1996

 

 

Roger Raveel was schilder maar bouwde vanaf de jaren zestig vaak werken uit in de ruimte. Een deel van zijn oeuvre bestaat daarom uit objecten.

 

 

 

 

 

 

Grachtzwanen

 

Raveel maakte in 1971 voor een triënnale in Brugge vier levensgrote platte houten knobbelzwanen en liet ze dobberen in de wateren van het stadje. De uitgespaarde en zwart omrande vierkanten in de lijven gaven verrassende doorkijkjes. Het werk was bedoeld als een aanklacht tegen de vervuiling die echte zwanen het leven onmogelijk maakte. Maar dat bleek een verklaring die er pas in tweede instantie aan gegeven werd. De kunstenaar gaf toe dat in eerste instantie de zwanen voor hem puur een poëtisch element waren. Politici verweten Raveel echter Brugge in een kwaad daglicht te stellen en lieten de vogels verwijderen. Maar het had effect gehad: de vervuiling werd aangepakt.

 

 

 

 

                                                                                                                      Raveel in 1971 (filmstill)

 

 

Vijfentwing jaar later, in 1996, liet Raveel opnieuw vier zwanen te water in Brugge. Dit keer ter gelegenheid van een tentoonstelling aldaar. De zwanen waren replica’s van het vorige werk. “Als een zwaan sterft moet hij vervangen worden,” verklaarde de kunstenaar. In 2008 zijn de zwanen neergestreken in het Grand Canal bij museum Belvédère in Heereveen, opnieuw ter gelegenheid van een expositie. Hun verblijf is (behalve bij vorst) permanent, hoewel .. januari 2015 is een van de vier vogels gevlogen.

 

 

 

 

 

 

Vierkanten

 

Over de witte vierkanten die Raveel vaak gebruikte, bestaan verschillende theoriën. Mogelijk was het bedoeld als de tegenhanger van het zwarte vierkant dat de Russische kunstenaar Malevitsj gebruikte. Gangbaarder is de opvatting dat Raveel bij het zien van het ophangen van een laken aan een waslijn begon te filosoferen over het witte vlak. Wat zit er achter die witte leegte? Iedereen kan die vraag voor zichzelf met eigen fantasie invullen, er zijn eigen gedachten op projecteren. Raveel: “Het vierkant is een geestelijk geladen ding. Het is het product van de mens, het is niet afgekeken van de natuur zoals de cirkel.”

 

 

 


 

 Roger Raveel (1921-2013)

 

 Wikipedia

 

 

 

 

 

 


 

Museum Belvédère, Heerenveen

 

Foto’s: januari 2015

 

 

 

Startpagina Buitenbeeldinbeeld

 

 

Startpagina Beelden in Nederlandse Musea