Hevige emotie
Schreeuwend kind
gestoken door een bij door (toegeschreven
aan) Hendrick de Keyser, ca 1615 Zomer 2012 kreeg het
Rijksmuseum Amsterdam van een anonieme gever het beeldje van een huilend
kind, gemaakt door Hendrick de Keyser. Sinds een veiling in 1897 was de
verblijfplaats onbekend. Hartzeer Theocritus was
een Griekse dichter uit de 3e eeuw voor Chr.
Hij is in de moderne tijd bekend geworden door zijn herderspoëzie, van
hem zijn een kleine dertig ‘Idyllen’ bewaard gebleven. Het zijn voornamelijk
korte scenes uit het herdersleven. Het leidende thema is bijna altijd de
onbeantwoorde liefde ofwel liefdesverdriet. Idylle 19 gaat
over Cupido of Amor die, nadat hij honing heeft weggenomen uit een bijennest,
gestoken wordt. Hij huilt uit bij zijn moeder, de liefdesgodin Venus, die hem
een levenswijsheid bijbrengt. Hij, Amor, is net als de bijen: ook zijn pijlen
brengen naast de honingzoete liefde, soms hevige steken teweeg in het hart
van de mensen. Liefdesgeluk en liefdesverdriet zijn twee kanten van dezelfde
medaille. Het verhaal van Cupido
die de keerzijde van het zoet leert kennen, werd in de 16e eeuw een populair
thema van de Duitse Renaissance-schilder Lucas Cranach en diens
atelier. Hij produceerde in de jaren 1525-1540 bijna dertig schilderijen met
Amor na zijn honingroof in tranen bij Venus (het Kröller Müller bezit een
dergelijk schilderij).
Details van vier
schilderijen uit het atelier van Lucas
Cranach met
Amor na zijn honingroof Liefdesverdriet Hendrick de Keyser maakte bijna een eeuw later uit buxushout een portret van een krijsend kindje. Er zit een bij op het hoofdje van de baby (de tandjes zijn nog niet door). De krullen, de plaats van het insect op het voorhoofd en de vorm van het oor doen sterk denken aan de kinderkopjes van Cupido of Amor die Cranach schilderde. Maar de expressie van het kind is veel heviger, Amor schreeuwt het uit van schrik en pijn. Het gesymboliseerde liefdesverdriet moet heel hevig zijn.. Foto: LACMA
Goedaardig
en vreedzaam Dat de Keyser
interesse had in emoties past bij zijn empatische aard. Tien jaar na
het overlijden van de Keyser verscheen een boek over zijn bouwwerken:
‘Architectura Moderna ofte Bouwinghe van onsen tyt’. Daarin wordt een
karakterschets gegeven: “Voorts is
hy een man geweest in zijn manieren niet groots, heel goet-aerdigh en
vreedsaem, en gantsch willigh en bereydt om yder met zijn konste en
wetenschap behulpig te zijn, en voort te helpen; waer door hy dan by allen
liedé van meerder en minder Staets seer is bemint geweest.” Hendrick de Keyser (1565-1621) In 1595 werd Hendrick de Keyser stadssteenhouwer en -beeldhouwer, in feite stadsarchitect van Amsterdam. Zijn belangrijkste werken zijn de Beurs (1608-13, gesloopt in 1829), de Zuiderkerk (1603-11, in 1614 de Zuidertoren), het Stadhuis van Delft (1618-20) en de Westerkerk (1620-31, de toren uit 1638 is een afwijkend ontwerp). Hendrick de Keyser was behalve architect ook beeldhouwer. Zijn bekendste werk is het door zijn zoon Pieter voltooide grafmonument van Willem van Oranje in de Nieuwe Kerk van Delft (1614-23). Ook maakte hij het oudst bekende standbeeld in Nederland: Erasmus te Rotterdam (1622). De Keyser stierf op zijn 56e verjaardag. Gedicht van P.C.Hooft toen de bouwmeester in de Zuiderkerk was begraven: Hendrik de
Kaizer Vermaert
Steen- en Beeldthouwer gestorven op
zijn geboortedagh den Konstennaar
alhier gekuilt daar de
beeldthouwerij om huilt, is sterf-
geboortedagh geweest. Een steen
zijn lichaam ons ontschuilt; maar duizendt toonen der zijn geest… Rijksmuseum Amsterdam Foto’s: oktober 2013 Startpagina Buitenbeeldinbeeld Startpagina Beelden in het
Rijksmuseum |
|||||||||
|
|