Kermisattractie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Twee krankzinnigen door Pieter Xaveri, 1673

 

 

 

 

 

Genrestukken

 

In de circa 4 jaar dat Xaveri in Leiden verbleef, maakte hij veel terracotta-beeldjes. Het zijn vaak genrestukken, sculpturen die het dagelijks leven uitbeelden. Hij heeft voor een notaris een complete zitting van de rechtbank, de vierschaar, geboetseerd in 23 figuren. De schepenen, de verliezende en winnende partij, de schout, de griffier advocaten, procureurs en een bode zijn in klei vastgelegd. Verder zijn van Xaveri onder andere een gewonde dualist bekend die opgevangen wordt door zijn vrienden, een bedelaar, een draailierspeler en twee lachende narren. De laatste twee beeldjes met het beeldje van de krankzinnigen, doet vermoeden dat hij ook een serie kermisvermaak vorm gaf.

 

 

 

 

 

 

 

Kermisvermaak

 

Met de kermis, en in Utrecht op derde Paasdag (‘Paaschdol’), werd het dolhuis of krankzinnigengesticht opengesteld voor betalende bezoekers. De kermisklanten kwamen zich vergapen aan en vermaken met de ‘uytsinnigen’.

 

Om de dollen op te jutten, werden ze soms gesard en bekogeld. Algemeen werd aangenomen dat krankzinnigen door de duivel bezeten waren, en de boze geest tergen en tot razernij brengen werd als een groot en onschuldig vermaak gezien.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Links:

fragment uit De Tijd, 7 oktober 1902

 

 

 

 


 

Pieter Xaveri  (ca 1647 – na 1674)

 

In 1670 trekt Pieter Xaveri of Pieter Xavery naar Leiden waar hij zich inschrijft aan de universiteit als student wiskunde. Hij was in Leiden actief tot 1674, daarna is er niets meer van hem bekend.

 

 

Wikipedia

 

 

 

                            de etenskom werd bij de ‘sinnelosen’ vastgelegd, zo kon er niet mee gegooid worden

 

 

 


 

Rijksmuseum Amsterdam

 

Foto’s: oktober 2013

 

 

 

Startpagina Buitenbeeldinbeeld

 

 

Startpagina Beelden in het Rijksmuseum