Zelfportret

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zelfportret door Jan van der Schardt, ca 1573

                  een beschilderde buste in terracotta (een uitzonderlijke techniek voor die tijd)

 

 

Vroeg zelfportret

 

In 1569 kwam de beeldhouwer in dienst van keizer Maximiliaan II in Wenen en hij verhuiste naar Neurenberg. Van der Schardt maakte in die periode portretten van welvarende burgers in terracotta. Uit die tijd stamt ook het zelfportret.

 

Voor schilders in de Gouden eeuw was het zelfportret geen ongewoon onderwerp. Spiegels waren voorhanden en de schilder kon voor zichzelf model staan. Voor beeldhouwers was het maken van een zelfportret geen vanzelfsprekendheid, een beeldhouwer kon zichzelf niet van achteren zien, de spiegels waren in die tijd nog niet zo goed. Het vermoeden is dat Van der Schardt afgietsels van zijn hoofd heeft gemaakt om zo een totaalbeeld van zichzelf te krijgen. Pas in de loop van de 16e eeuw kwam het zelfportretteren van beeldhouwers op gang.

 

 

 

 

 

 

Bescheiden en beroemd

 

Van der Schardt heeft zichzelf geportretteerd met een afgewend hoofd, een ontwijkende blik en op de helft van ware grootte. Het portret dat hij maakte van Johann Neudörfer de Jongere (zie onder) op ware grootte kijkt de toeschouwer indringend aan. De priemende blik is een signaal van dominantie. Was Van der Schardt zelf een bescheiden man? Toch is het een zelfbewust portret en in zijn tijd was hij beroemd. Vasari noemt hem in 1568 een uitmuntend beeldhouwer en in een Duits handschrift uit 1585 wordt hij als enige buitenlander genoemd tussen grote Italiaanse beeldhouwers.

 

De buste werd in 1832 op een veiling in Neurenberg aangeboden, daarna is de verblijfplaats anderhalve eeuw onbekend. In 1980 dook het weer op bij een kunsthandel in Londen.

 

 

 

                               

 

 

 

 


 

 

Jan Gregor van der Schardt (ca 1530-1581)

    of Johan Georg van der Schart

 

Uit het oeuvre van Van der Schardt zijn een klein aantal bronzen beelden bekend en een negental portretten in terracotta.

 

Wikipedia

 

 

 

 

Rechts: Portretje van Johann Georg van der Schart door Nicolas Neufchatel uit 1573

     

 

 

 

 

                      

 

 

      Het zelfportret en ander werk van Van der Schardt:

                                                   Medaillonportret van een onbekende (ca 1575-1580)

                                                                                Portretbuste van Johann Neudörfer de Jongere (ca 1570-1581)

 

 

 

 

Portretbuste van Johann Neudörfer de Jongere door Jan van der Schardt (ca 1570-1581)

 

 

 

 

                                          toeschrijving aan van der Schardt: Sol (de Zon) , ca 1570-1581 (gieting: Georg Labenwolf)

 

De zon is verbeeld als mensfiguur, het sterrenbeeld Leeuw is het teken van de zon. Uit de leeuwenbek kwam ooit water, vermoedelijk was het bijna halve meter hoge beeldje bedoeld als tafelfontein. Een eerdere toeschrijving was aan Danese Cataneo.

 

 

 


 

Rijksmuseum Amsterdam

 

Foto’s: juli en oktober 2013, juli 2015

 

 

 

Startpagina Buitenbeeldinbeeld

 

 

Startpagina Beelden in het Rijksmuseum