|
Paartje pinguïns
Pinguïns door Hetty Heyster, 1988
Vetganzen De komst van een
groepje pinguins naar Artis was begin vorige eeuw nieuws, De Tijd schreef op 13 april 1906: ‘Onder de hoogst
merkwaadige vogels der Z.-Poolzeeën, de zoogenaamde vetganzen of pinguins,
die vroeger bij duizenden de klippen en rotsachtige eilanden bevolkten, is
door de zich uitbreidende scheepvaart slachting na slachting aangericht. Toen
de Hollandsche zeilschepen voor het eerst de Zuidzeeën bereikten, wemelde het
op elk eilandje van pinguins. Daar de mensch hun volkomen vreemd was, waren
ze volstrekt niet schuw en lieten ze zich met knuppels door matrozen
doodslaan. ’t Gevolg was dat de pinguins, na herhaalde slachtpartijen op
groote schaal, thans zoo goed als niet meer voorkomen. Artis kan zijn
bezoekers thans een gezelschap van niet minder dan tien zwartvoet pinguins
uit de zeeën om de Zuidpunt van Afrika, de eenige soort, die met zeer veel
moeite en tegen enorme kosten wel eens te krijgen is, laten zien.’
knipsel uit De Prins van 4 mei 1907, van de
oorspronkelijke tien zijn er na een jaar nog zes over In de jaren
dertig had Artis geen pinguins meer in de collectie. In 1935-36 memoreerden
krantenartikelen: “In Artis hebben vroeger en wel vanaf April 1906 twee
Zuid-Afrikaanschen bril-pinguins respectievelijk 11 en 14 jaar geleefd. Dit
waren toenmaals echter groote uitzonderingen op den algemeenen regel.”
Pinguins waren geen blijvers. “Zij moeten steeds ‘verfrischt’ worden, want
zij gaan meestal vrij spoedig dood. [..]
De pinguin is n.l. van menschelijk standpunt bekeken een ‘stommeling’.”
De vogel kreeg die kwalificatie omdat hij niet uit een voederbak of van de
grond wilde eten, maar uitsluitend onder water een vis oppakte.
Beeldhouwer Jaap Kaas en de pinguins
Impressie van de kunstzinnige pinguinrots getekend door Jaap Kaas,
1936 Groote plannen Een verslaggever
van de Telegraaf bezocht februari
1935 Artis voor “ons periodiek bezoek aan de unieke verzameling van levende
en doode dingen uit de natuur” en zag een verbouwing gaande: De Tijd meldde 30 mei 1936: “Het nieuwe
pinguinverblijf in Artis, dat den dieren alles biedt wat ze noodig hebben,
plaatst hen als het ware voor het publiek op een soort tooneel, waardoor hun gedrag,
hun koddige bewegingen, hun sociale uitingen uitstekend door de toeschouwers
kunnen worden waargenomen.” De collectie pinguins werd in 1935 opnieuw
opgezet (een “luid balkende ezelspinguin, twee antarctische en twee
goudhaarpinguins”) en in 1936 flink uitgebreid:
ansichtkaart, de foto stond ook augustus 1935 in een krant De
abstracte pinguinrots van Jaap Kaas heeft ruim twintig jaar dienst gedaan
Artis heeft tot op heden pinguins in de collectie, -op een enkele
uitzondering na- zwartvoetpinguïns
Duitse soldaten op 10 mei 1940 in Artis. Foto: Wiel van der Randen (1897-1949) Hetty Heyster (1943)
Het beeld was een geschenk aan Lida Koning in 1999 bij haar afscheid
als medewerker van Artis. Kort daarop overleed zij, ze heeft het beeld als legaat
teruggeschonken aan de dierentuin. ansichtkaart
jaren 80 Dierentuin Artis, Plantage Kerklaan, Amsterdam Centrum Foto’s: juli 2017
Startpagina Buitenbeeldinbeeld |
