|
Hatsjepsoet
en gevolg
Africa door William Theed, 1872 Het
Albert-monument De man van koningin Victoria van
Engeland, prins Albert, stierf in 1861 op 42-jarige leeftijd aan typhus. Het
was een goed huwelijk geweest en Victoria had veel verdriet over het verlies.
In Londen richtte ze ter nagedachtenis een imposant neogotisch monument op
voor haar echtgenoot, het
Albert memorial. De bouw duurde bijna tien jaar en in 1872, een
paar jaar voor de plaatsing van het definitieve Albert-beeld, is het monument
door ‘de weduwe van Windsor’ geopend.
Vele beeldhouwers waren bij het
project betrokken. Het centrale gedeelte van het monument kreeg een groot
reliëf, op de hoeken kwamen beeldhouwwerken die industrie, landbouw en
wetenschap verbeelden en op de hoeken van het decentrale gedeelte werden beeldengroepen
geplaatst die werelddelen representeren: Azië, Afrika, Amerika en Europa. Op
iedere beeldengroep werd een beeldhouwer gezet, William Theed kreeg Afrika
toebedeeld. Compositie Hoewel iedere beeldengroep
gemaakt werd door een andere beeldhouwer, was er voor de werelddelen wel een
eenheid in basisontwerp. Iedere groep bestond uit een bereden dier (olifant,
kameel, bizon, stier) met daaromheen vier figuren. De Afrika-groep
representeert Egypte, het geheel lijkt een handelsmissie uit te beelden: ivoor,
tapijten, een beeld, een pakket en misschien een moorse slaaf (er ligt een
stuk ketting bij zijn voet) behoren tot de goederen.
Vrouwelijke farao De hooggezeten Egyptische is een
koningin want ze draagt de zogenaamde gierkap op haar hoofd. In haar hand
houdt ze de kromstaf, het attribuut van de farao. Ze is daarom vermoedelijk
de vrouwelijke farao Hatsjepsoet (regeerperiode van ca 1479-1458 voor Chr.).
De koninginnen Nefertiti (ca 1370-1330 voor Chr.) en Cleopatra (69-30 voor
Chr.) hadden eveneens veel invloed, maar waren geen farao. Na een
waarnemingsperiode als regentes van haar neefje Thoetmosis III, kroonde
Hatsjepsoet zichzelf tot koning / farao van Opper- en Neder-Egypte. In haar
regeerperiode herstelde Hatsjepsoet de internationale handel en zette
handelsmissies op touw.
Cartouche Dat het om Hatsjepsoet gaat
wordt bevestigd door een inscriptie. Op de borst van het faraobeeld waarop de
jongeling naast haar zijn hand heeft gelegd, staat een cartouche met de naam
van farao Thoetmosis III, hij regeerde officiëel van ca 1479-1425 voor Chr.
Hij was minderjarig toen zijn tante, stiefmoeder en regentes Hatsjepsoet de
macht naar zich toetrok, Thoetmosis bleef co-regent en volgde haar pas
volledig op toen zij overleed. De jongeling op wiens schouder
Hatsjepsoet haar hand heeft gelegd en die op zijn beurt zijn hand op het
beeld met de naam van Thoetmosis III heeft gelegd, kan gezien worden als de jonge
Thoetmosis.
Geschiedschrijving Het bestaan van Hatsjepsoet werd
in de jaren twintig van de negentiende eeuw ontdekt door Egyptologen. Een
paar decennia na haar dood waren portretten en haar naam weggebeiteld uit de
geschiedschrijving van Egypte. Maar op minder prominente plekken waren
cartouches met haar naam nog aanwezig. Jean-François Champollion, de Fransman
die het hieroglyfenschrift ontcijferd had, las op een dag tot zijn verbazing
over ene koninklijke Hatsjepsoet, een naam die hij nog nooit was tegengekomen
in opsommingen van heersers. Hij schreef erover in een brief
gedateerd: Thèbes, 18 juin 1829. Deze brief werd met andere brieven gebundeld
uitgegeven in 1833 en heruitgegeven in 1868. Kortom, de bijzondere
vrouwelijke farao was bekend in de tijd dat Theed de Egyptische beeldengroep
maakte.
Cleopatra Langs de Thames staat sinds 1878 een obelisk met de bijnaam ‘de naald van Cleopatra’. Het was een geschenk van de Egyptische heerser in 1819 maar de obelisk werd pas in 1877 naar Engeland getransporteerd. De naald is gemaakt in de regeringsperiode van Thoetmosis III en draagt zijn cartouches evenals de bijgemaakte ‘valse’ leeuwen. William Theed kan die niet gekopieerd hebben op het Albert monument, de obelisk lag toen nog onder het zand. De naald bestond al ruim duizend jaar voordat Cleopatra het licht zag. William Theed (1804-1891)
Het Albert monument, het centrale gedeelte en de vergulde Albert, op
de achtergrond Albert Hall
Prins Albert, landbouw en industrie, reliëf met
dichters en musici
noordoost-hoek van de buitenring van het monument Kensington Gardens / Kensington Road, Londen Foto’s: november 2013
Startpagina Buitenbeeldinbeeld |
