Kopstukken

Jan Steen door Joseph Mendes da Costa, 1911

Jan Steen, 1911 Spinoza, 1909

Op het voetstuk staat ‘Beatitudo’en ‘Baruch de Spinoza’; beatitudo staat voor geluk, de complete mens

Vincent van Gogh, 1914 Frans van Assisi, 1911

Citaat uit een stuk dat Bram Hammacher (latere directeur van het Kröller-Müller) schreef in het bouwkundig weekblad Architectura ter gelegenheid van de 70ste verjaardag van Mendes in 1933.

Poppetje De kunsthistoricus H.P. Bremmer (1871-1956) gaf in 1907-1908 aan Mendes da Costa de opdracht twaalf bronzen beeldjes te maken van historische of legendarische figuren in de filosofie, theologie, kunst en literatuur. De beeldjes zouden in een beperkte oplage gegoten worden. Mendes nam de opdracht aan, maar realiseerde uiteindelijk maar vier beeldjes: Vincent van Gogh, Spinoza, Jan Steen en Franciscus van Assisi. Hij nam veel tijd om over het leven en werk van de belangrijke figuren te lezen. Voor het beeldje van van Gogh had hij twee jaar nodig. Aan zijn opdrachtgever schreef hij na het lezen van de brieven van Van Gogh: "Ik zal trachten te maken den eind indruk die ik kreeg na het lezen van dit stuk leeven, namelijk het moment van uiterste inspanning gedurende de arbeid, de snik en bede 'O, God, mag't.' Ik voel dit moment door Van Gogh's heele leven doch in het bijzonder als schilder. Ik hoop dat 't mij gelukken mag, in deze barre tijden dit moment in een poppetje te geven"

Op het voetstuk staat 'O, God, mag 't

Een japon voor een beeld

De ouders van Dick Hannema, stichter van de collectie van de Fundatie, kochten een exemplaar. De verzamelaar beschreef het moment dat zijn moeder terugkwam van een kunstles bij H.P. Bremmer met onder haar arm de nieuwe aanwinst. “Vinden jullie het niet ongelooflijk mooi? Zie die soberheid en monumentale eenvoud. Hannema, jij moet de rekening voldoen.” Haar man antwoordde: “Of ik dat niet dadelijk begrepen heb. Weet je Minnie, wat jij eigenlijk moest doen? Een japon minder in Brussel kopen en dan dat bronsje betalen. Mooi is het zeker.”

De bronsjes kostten destijds 300 gulden, behalve het beeldje van Vincent, daar vroeg hij 450 gulden voor, naar huidige maatstaven ca 3000 euro. Tussenpersoon H.P. Bremmer die de beeldjes aan zijn cursisten verkocht, kreeg zijn Vincent ook voor 300 gulden.

H.P. Bremmer in zijn werkkamer (detail) door Rudolf Bremmer, 1955

---

Joseph Mendes da Costa (1863-1939)

Wikipedia

Joseph Mendes da Costa werd vooral bekend door het vervaardigen van beelden en ornamenten voor gebouwen. Hij was van 1886 tot 1887 lid van de kunstenaarsgroep "Labor et Ars", die later de representanten zouden worden van de Nederlandse variant van de Art Nouveau. Hij is de wegbereider geweest voor de 20e-eeuwse kunst in Nederland, doordat hij als eerste beeldhouwer een monumentale, symbolistische stijl van strakke lijnen en heldere vlakken ontwikkelde.

Opdrachtgever Hendricus Pertus Bremmer bewonderde Fransiscus van Assisi. Volgens zijn vrouw Aleida Bremmer-Beekhuis was dat omdat van Assisi van: “de heele schone wereld dankbaar genoot als een geschenk van de schepper. Bremmer zag in hem de eersten ware Renaissance-geest omdat hij het aardsche niet afwees als eene verhindering om zich tot het spriritueele op te heffen.”

[Aleida Bremmer, een voor haar tijd geëmancipeerde vrouw, beeldhouwde zelf en kreeg les van Mendes da Costa]

---

Tentoonstelling Labor et Ars, met werk van Joseph Mendes da Costa en Joost van den Toorn

Museum Beelden aan Zee, voorjaar 2015

Foto’s: maart en april 2015

Startpagina Buitenbeeldinbeeld

Startpagina Joseph Mendes da Costa & Joost van den Toorn