|
De Utrecht
Jonge vrouw door Joseph Mendes da Costa, 1902 Levensverzekeringsmaatschappij Van de architecten A.J. Kropholler en J.F. Staal ontving Mendes da Costa de opdracht zowel exterieur als interieur van het gebouw van de levensverzekeringsmaatschappij ‘de Utrecht’ aan het Damrak in Amsterdam te decoreren. Met monumentale beelden werden aan de gevel de thema's en motieven weergegeven die de verzekeringsmaatschappijen gebruikten in hun reclames. Het gebouw werd opgeleverd in 1905.
aapje voor het interieur
Links: Studie
voor ‘De beschermende liefde’, een gevelbeeld van ‘de Utrecht’, 1904-05;
hardsteen. Rechts: het
eindresultaat. Wisselvalligheid De kalkstenen buste van de jonge vrouw op de expositie komt uit de collectie van het Kröller-Müller. Het Amsterdams Historisch Museum heeft een gipsen exemplaar, een schenking van het Centraal Museum in Utrecht. De gipsen variant heet ‘Fabrieksmeisje’ en dateert uit ca 1905. Het wordt gezien als een voorstudie van een van de beelden aan de gevel van het gebouw ‘de Utrecht’. De jonge vrouw met zandloper en kameleon staat voor de (financiële) wisselvalligheid van het bestaan en de mogelijkheid zich daartegen te verzekeren. De Nieuwe Rotterdamsche Courant schrijft op 27 januari 1915: “Hij noemt hem zelf: fabrieksmeid, dezen zeer gevoeligen kop in gips van een jong meisje, dat haar jeugd in harden arbeid dooft. De trekken van ’t gezicht hebben naïeve ronding en onvolgroeidheid, de uitdrukking ervan is er een van uiterste moeheid; moeheid niet alleen van werken, doch ook van jonge teleurstelling. Het onvoldane levensgevoel, door karakterzachtheid getemperd, ademt dit jonge gelaat uit.”
Fabrieksmeisje (Foto: A’dams Historisch Museum) Wisselvalligheid (gebouw de Utrecht, Amsterdam) Mantelbaviaan De hoogste verdieping van het gebouw ‘de Utrecht’ is de gevel versiert met verschillende apen waaronder drie mantelbavianen (of zijn het mandrils?). Het terracotta masker lijkt een voorstudie van de middelste dreigende baviaan aan de Amsterdamse gevel, maar de museuminformatie geeft als datering 1923, het is kennelijk achteraf gemaakt. Dat had Mendes eerder ook gedaan: met het bronzen beeldje van een Javaanse danseres uit 1910, greep hij terug op zijn studies en werk voor het grafmonument van Veth uit 1898.
Dreigende gevel-aap (gebouw ‘de Utrecht’ in
Amsterdam) Het apenmasker is in bezit van het Teylers Museum dat ook een tweede masker in de collectie heeft (niet op de expositie):
(Foto:
Teylers Museum) Kameleon, voorstudie voor de gevel van het gebouw ‘de
Utrecht’ Kameleons in de gevel Joseph Mendes da Costa (1863-1939) Joseph Mendes da Costa werd vooral bekend door het vervaardigen van beelden en ornamenten voor gebouwen. Hij was van 1886 tot 1887 lid van de kunstenaarsgroep "Labor et Ars", die later de representanten zouden worden van de Nederlandse variant van de Art Nouveau. Hij is de wegbereider geweest voor de 20e-eeuwse kunst in Nederland, doordat hij als eerste beeldhouwer een monumentale, symbolistische stijl van strakke lijnen en heldere vlakken ontwikkelde.
Het gebouw ‘de Utrecht’ aan het Damrak in Amsterdam
Tentoonstelling Labor et Ars, met werk van Joseph Mendes da Costa en Joost van den Toorn Museum Beelden aan Zee, voorjaar 2015 Foto’s: maart en april 2015; Foto’s gebouw: juli 2010 en augustus 2006
Startpagina Buitenbeeldinbeeld Startpagina Joseph Mendes da Costa
& Joost van den Toorn |
