Totempaal

Totempaal door Aart Rietbroek, 1966

Identiteit zoek

Een overzicht in Ons Amsterdam uit 1971 geeft aan dat het beeld eerst in de Vrankendijkestraat op een schoolterrein stond, de straat bestaat niet meer. Op 12 juni 2007 doet het stadsdeel Osdorp een oproep:

Osdorps kunstwerk zoekt identiteit 12 juni 2007 Stadsdeelmedewerkers van Osdorp hebben in de opslagruimte van de stadsdeelwerf een kunstwerk gevonden. De kunstenaar is onbekend. Achter veel kunstwerken zit een verhaal. Stadsdeel Osdorp wil de gedachte achter het kunstwerk door blijven geven, door het kunstwerk opnieuw in de openbare ruimte te plaatsen. Het stadsdeel staat echter voor een raadsel: waar is de maker van het werk die weet wat het verhaal is achter het kunstwerk? Het stadsdeel roept de kunstenaar op zich te melden bij het stadsdeel, zodat de kunstenaar en het stadsdeel samen de plaatsing kunnen vieren en het werk kunnen toelichten. Het kunstwerk heeft de titel ‘Bronzen Totempaal’. Het stadsdeel heeft geld gereserveerd om dit kunstwerk op te knappen en te plaatsen. De nieuwe plek wordt de entree van het nieuwbouwproject De Stadstuinen in Osdorp Midden Noord.

Logo van nieuwsberichten

Een oud docent van de voormalige basisschool Prof. Joh. Westerdijk reageerde op de oproep. Hij wist bijna zeker dat het beeld op het schoolplein had gestaan. Iedere school kreeg in het kader van de 1%-regeling een kunstwerk, en de school had voor dit werk gekozen. “We noemden het ‘de Totempaal’. Het speelde een rol bij de nieuwsberichten aan de ouders. Dit beeld kwam als logo boven de berichten en in de schoolkrant. Bovenop de totempaal zat dan het hoofd van de school met ‘Nieuws van de totemplaats’.”

In de NRC werd de oproep van het stadsdeel overgenomen en ruim een week later kwam het bericht: "Kunstenaar gevonden!”

enkele citaten:

Het kunstwerk is vervaardigd door Aert Rietbroek. Hij werd geboren in Den Haag, leefde van 1929 tot 1985 en woonde vanaf 1951 in Amsterdam, laat Michiel Nijhoff, bibliothecaris van het Stedelijk Museum Amsterdam weten. Het beeld is in 1966 voor achtduizend gulden (3630 euro) verworven door de gemeente voor de Prof. Johanna Westerdijkschool. Die school blijkt eind 2003 gesloopt en op de plek staat nu nieuwbouw van een islamitische basisschool.

Ineke Rietbroek-Mens trouwde in 1955 met de kunstenaar en niemand kent zijn werk beter. Het echtpaar woonde in het centrum, op Binnenkant, en in dezelfde straat was Rietbroeks atelier. Tot deze week wist de weduwe echter niet dat haar man ook een bronzen totempaal had gemaakt. Die totempaal staat hier, in mijn kamer, al tientallen jaren. Van hout en ongeveer een meter zeventig groot. Iedereen die het kent en in de krant zag staan herkende het direct. Ik wist niet dat er ook een bronzen versie was en begrijp er niets van. Alles kan ik in de administratie terugvinden maar het beeld in Osdorp niet.

Ook voor dochter Janine Rietbroek is het een groot raadsel. De totem, zo noemden wij hem, was mijn lievelingsbeeld. Ik ben ermee opgegroeid. Volgens de indiaanse cultuur moet een totempaal toch van hout zijn?

Twee totempalen. Op de achtergrond de klokkentoren van de Lucaskerk, gebouwd in 1963.

Over een beeld van Rietbroek dat in 1966 geplaatst werd in Utrecht, schreef het Utrechts Nieuwsblad destijds: ‘Een spel van vormen is de bedoeling van dit non-figuratief plastiek dat de Amsterdamse beeldhouwer Aart Rietbroek maakte (..)’. Hetzelfde kan gelden voor het beeld dat aan de Osdorper Ban is geplaatst.

---

Aart Rietbroek (1929-1985)

Aart (of Aert) Franciscus Cornelis Henricus, zoon van schilder Aart Rietbroek (1906-1970). Rietbroek volgde in Den Haag zijn opleiding aan de Akademie voor Beeldende Kunsten. Hij was beeldhouwer, werkte met organische vormen, figuratief en in abstraherende stijl. Hij was docent aan de Rietveldakademie in Amsterdam en aan de T.H. te Delft.

Wikipedia

---

Osdorper Ban, Amsterdam Osdorp

Foto’s: maart 2011

Startpagina

Buitenbeelden in Amsterdam Osdorp