|
Eeuwige slaap
Willem van Oranje
op zijn sterfbed door Hendrick de Keyser,
1613-1614 Hendrick de
Keyser kreeg de opdracht een praalgraf voor Willem van Oranje te bouwen in de
Nieuwe Kerk in Delft "als soodanighen Prince waerdig is". Zoals
gebruikelijk werden er eerst modellen gemaakt die ter goedkeuring voorgelegd
werden. Dit model van de ingeslapene, een onderdeel van het praalgraf, is
uitgevoerd in terracotta. Op 12 februari 1614 ondertekende de Keyser het
contract voor het maken van het grafmonument. Hij verplichtte zich daarin de
figuren van brons en marmer zelf te maken, het overige werk mocht uitbesteed
worden.
Na de moord op
van Oranje in 1584, was er geen geld hem te eren met een praalgraf, er woedde
een oorlog / opstand. Pas in 1609 werd besloten hem alsnog een vorstelijk
graf te geven. Vier jaar later werd na aandringen van de weduwe het voornemen
ook ten uitvoer gebracht. Er werd marmer gekocht in Italië, maar het
transportschip verging; waarmee het project nog meer vertraging opliep. De Keyser heeft
de voltooiing van het graf niet beleefd, hij stierf in 1621. Zijn zoon Pieter
heeft de uitvoering voortgezet en het monument werd in 1623 opgeleverd. Het
was het eerste grafmonument in Holland voor een volksleider, in dit geval de
eerste stadhouder en legeraanvoeder van de republiek in wording.
Ingeslapene De prins van
Oranje is uitgebeeld alsof hij bijna klaar was voor de nacht. Hij draagt een
slaapmuts, pantoffels en een tabbaart, een soort kamerjas. De molensteenkraag
wijst erop dat de slaap hem toch nog overvallen heeft.
De hond aan het voeteneinde
symboliseert vermoedelijk de trouw van Willem aan het vaderland. De soort
hond, een brak, was een geliefde jachthond van de prins. Er zijn
verschillende verhalen over de hond in omloop. Zo zou een hond in 1572 het
leven van Willem gered hebben tijdens een veldtocht door hem tijdig wakker te
maken bij een onverhoedse aanval van de Spanjaarden. Een ander verhaal
vertelt dat de hond van de prins na de dood van zijn baas van verdriet
gestorven is. Er bestaat een
tekening van het graf van Willem I, mogelijk een voorstudie, waarop geen hond
maar een leeuwtje aan het voeteneinde ligt (bron).
Hendrick de Keyser (1565-1621) In 1595 werd Hendrick de Keyser stadssteenhouwer en -beeldhouwer, in feite stadsarchitect van Amsterdam. Zijn belangrijkste werken zijn de Beurs (1608-13, gesloopt in 1829), de Zuiderkerk (1603-11, in 1614 de Zuidertoren), het Stadhuis van Delft (1618-20) en de Westerkerk (1620-31, de toren uit 1638 is een afwijkend ontwerp). Hendrick de Keyser was behalve architect ook beeldhouwer. Zijn bekendste werk is het door zijn zoon Pieter voltooide grafmonument van Willem van Oranje in de Nieuwe Kerk van Delft (1614-23). Ook maakte hij het oudst bekende standbeeld in Nederland: Erasmus te Rotterdam (1622). De Keyser stierf op zijn 56e verjaardag. Gedicht van P.C.Hooft toen de bouwmeester in de Zuiderkerk was begraven: Hendrik de
Kaizer Vermaert
Steen- en Beeldthouwer gestorven op
zijn geboortedagh den
Konstennaar alhier gekuilt daar de
beeldthouwerij om huilt, is sterf-
geboortedagh geweest. Een steen
zijn lichaam ons ontschuilt; maar duizendt
toonen der zijn geest… Ansichtkaarten
Nieuwe Kerk in Delft
Rijksmuseum Amsterdam Foto’s: oktober 2013
Startpagina Buitenbeeldinbeeld Startpagina Beelden in het
Rijksmuseum |
|
|
|
|
