Scheepstimmerman

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tsaar Peter de Grote door Léopold Bernstamm, 1909-1911

            voetstuk door architect A.Guilbert, Parijs

 

Onbeduidend

 

Uit De Sumatra Post van 21 november 1910 dat berichtte over de voorgenomen plaatsing van het standbeeld: “Onlangs werd medegedeeld dat binnen korte tijd te Zaandam het standbeeld van Tsaar Peter zou worden onthuld. Dit monument is een geschenk van den Tsaar van Rusland. Wel wat zonderling was de mededeeling, die spoedig op het eerste bericht volgde, dat het beeld, dat reeds te Amsterdam was geweest, weer naar Parijs was teruggezonden omdat het niet voldeed. Den beeldhouwer was opgedragen een ander te ontwerpen.

 

Is het Hbl. wel ingelicht, dan zit hieraan een echt Russisch stukje vast. De Tsaar zou n.l. twee commissies benoemd hebben; één voor het voetstuk en één voor het beeld; beiden commissies was een bedrag ter beschikking gesteld. Die voor het voetstuk vatte haar taak ernstig op en zoo kwam zij voor den dag met een piédestal, dat geschikt was een monumentaal beeld te dragen. De tweede commissie schijnt niet zoo nauwgezet de beschikbare gelden geadministreerd te hebben en kwam met een zoo onbeduidend beeld voor den dag, dat dit een bespotting was voor het monumentale voetstuk.

 

De Fransche beeldhouwer is nu bezig van de beide weinig harmonieerende deelen een behoorlijk geheel te maken.

 

 

 

 

 

Replica

 

Keizer Nicolaas II liet door de beeldhouwer Léopold Bernstamm vijf monumenten maken voor zijn beroemde voorvader tsaar Peter de Grote. Het beeld in Zaandam is een replica van het monument dat in St. Petersburg kwam te staan en dat gemaakt was in 1909.

 

 

 

 

 

Scheepstimmerman

 

Uit het Algemeen Handelsblad van 2 mei 1911 dat berichtte over de onthulling van het standbeeld van Tsaar Peter de Grote in Zaandam: “Het standbeeld is in brons uitgevoerd en stelt Tsaar Peter, in natuurlijke grootte, als scheepstimmerman voor, met een stuk gereedschap in den hand bezig aan den bouw van een schip. Het gelaat is naar den waterkant gekeerd. Het beeld staat op een voetstuk van grijs Normandisch graniet, met opschrift in Russisch en Hollandsch:

“Tsaar Peter leert den scheepsbouw te Zaandam”. Onder het Russische wapen leest men voorts: “Geschenk van Keizer Nicolaas II aan de stad Zaandam”. Het monument is verrezen aan de Voorzaan, ter plaatse waar Peter de Groote eertijds een schip van stapel heeft doen loopen.”

 

 

 

 

 

Onthulling

 

Voorafgaande aan de onthulling liet het Zaandamsche muziekkorps het Russisch volkslied horen en daarna het ‘Wien Neerlands Bloed’. Direct na de onthulling werd een telegram aan de Russische keizer verzonden. Koren luisterden de plechtigheid op met eenige liederen waaronder een lied van Nicolaas Beets:

 

                                               “Het Y is breed, de Zaan is breed

                                               Wie wil de Zaan bezoeken?

                                               Tsaar Peter droeg er ’t ambachtskleed

                                               En at er pannekoeken;

                                               Maar ’t heeft hem levenslang berouwd

                                               Dat hij geen Zaansche heeft getrouwd.”

 

 

 

 

 

Slechts ongeveer een week

 

Uit het Nieuws van de Dag van 2 mei 1911 dat berichtte over de onthulling van het standbeeld van Tsaar Peter de Grote in Zaandam: “Zaandam – dat, behalve door zijn handel en nijverheid en zijn eigenaardig schoon, bovendien door het Tsaar Peterhuisje jaarlijks vele vreemdelingen trekt – is thans verrijkt met het heden onthulde standbeeld voor Tsaar Peter den Groote, die – gelijk men weet – in 1697 uit Rusland zich naar ons land begaf en vóór zijn langduriger verblijf te Amsterdam het eerst een korte poos te Zaandam vertoefd heeft, met het doel de kunst van scheepsbouwen van nabij te leeren kennen.

 

Het is bekend, dat dit verblijf te Zaandam slechts ongeveer een week heeft geduurd en dat Peter zijn eigenlijken leertijd in het scheepsbouwvak heeft doorgebracht op de werf der Oost-Indischen Compagnie, alwaar ook een huisje voor hem was ingericht. Men weet ook, dat de Tsaar gedurende de ongeveer acht maanden van zijn werkzaam verblijf te Amsterdam veel steun en voorlichting ontving van den geleerden oudburgemeester Nicolaas Witsen [..].

 

Het schip, aan welks bouw ‘Pieterbaas’ van het begin tot het einde heeft mogen medewerken, werd ten slotte den Tsaar ten geschenke aangeboden en door hem uit dankbaarheid met den naam ‘Amsterdam’ gedoopt. Van dat acht-maandsch verblijf te Amsterdam is geen enkele zichtbare herinnering meer overgebleven, wijl de bedoelde Compagnies-werf later is afgebrand, evenals in den loop der 18e eeuw in Rusland het aldaar gebouwde schip. En de herinnering aan Tsaar Peter is, zoowel in ons land zelf als daarbuiten, geheel verbonden gebleven aan Zaandam.”

 

 

 

 

                                              Peter de Grote (Wikipedia)

 

 

 


 

Léopold Bernstamm (1859- 1939)

 

Russische beeldhouwer, werkzaam in Parijs.

 

 

 


 

Ansichtkaarten

 

 

                                 

 

 

          

 

             1911                                                                            ca 1910                                                             ca 1920

 

 

 


 

De Dam, Zaandam,

 

Foto’s: november 2013

 

 

Startpagina

 

Beelden regio’s Zaanstreek en Waterland